Het is al langer aangekondigd: de Vlaamse regering zal een energienorm toevoegen in de technische verslagen. Woningen zullen een minimaal EPC-label moeten halen om nog bewoond of verhuurd te mogen worden. Voldoen ze daar niet aan, dan kunnen ze ongeschikt worden verklaard. Afgelopen vrijdag heeft de regering de knoop doorgehakt over hoe die energienorm er concreet zal uitzien. Daarmee hebben we het antwoord over welke labels tegen welk tijdstip gehaald moeten worden.

Voor de inwerkingtreding wordt een tijdspad voorzien. De energienorm zal gelden vanaf 1 januari 2030. Voldoet een woning nu nog niet, dan heeft de eigenaar iets meer dan 6 jaar tijd om het label te halen. De regering heeft doelbewust voldoende tijd voorzien om te garanderen dat er indien noodzakelijk werken aan gemeenschappelijke delen gerealiseerd kunnen worden.

Na 2030 wordt de energienorm geleidelijk aangescherpt.

Welk label moet je halen?

Omdat rijwoningen en appartementen minder warmteverliesoppervlakte hebben (waardoor hun EPC-scores gemiddeld lager liggen), wordt het ambitieniveau daar hoger gelegd. De energienorm verschilt al naargelang het gaat om een appartement of een rijwoning enerzijds en een halfopen of vrijstaande woning anderzijds.

Halfopen en vrijstaande woningen

In 2030 moet elke halfopen en vrijstaande woning energielabel E (of beter) halen. Een vrijstaande of halfopen woning met label F kan vanaf 2030 geen conformiteitsattest meer halen, kan ongeschikt verklaard worden en het verhuren ervan is strafbaar. Vanaf 2035 is label D verplicht en vanaf 1 januari 2040 label C.

Rijwoningen en appartementen

Voor rijwoningen en appartementen zijn er slechts twee stappen: label D vanaf 1 januari 2030 en label C vijf jaar later. Een rijwoning of appartement met label E of F kan vanaf 2030 geen conformiteitsattest meer halen, kan ongeschikt verklaard worden en het verhuren ervan is strafbaar.

Het groeipad moet toelaten om lock-ineffecten te vermijden. Verhuurders, eigenaars-bewoners, syndici, architecten, … die nu een renovatie uitvoeren kunnen zich voorbereiden op de normen van morgen. Het tijdspad is voorspelbaar en ruim op voorhand aangekondigd.

EPC-Labels

De EPC-labels zijn ondertussen goed ingeburgerd. Wil je ze omzetten naar de EPC-score/-kengetal, dan kan je daarvoor de onderstaande omzettingstabel gebruiken. Het gaat om exact dezelfde omzettingstabel zoals gebruikt voor de beperking van de huurprijsindexatie.

Hoe je het minimaal EPC-label haalt, is vrij. Wil je als verhuurder liever het dak van de woning volleggen met zonnepanelen dan het enkel glas vervangen, dan kan dat. Enige voorwaarde is dat je het EPC-label haalt.

Gevolgen bij inbreuken

Een inbreuk op de energienorm zal een gebrek categorie II vormen in de technische verslagen. Één gebrek categorie II is voldoende voor de ongeschiktheid. Zonder snel herstel door de eigenaar zal de burgemeester de ongeschiktheid uitspreken. Als de woning niet voldeed bij aanvang van de huur moet de vrederechter het huurcontract dan nietig verklaren. De huurder zal de woning onmiddellijk moeten verlaten. De verhuurder moet de ontvangen huurgelden terugstorten, eventueel met aftrek van een bezettingsvergoeding toegekend door de vrederechter. De woning wordt op de inventaris O/O opgenomen en zal na een jaar onderworpen worden aan extra belastingen. Wat de impact is op lopende huurcontracten moet nog nader worden uitgeklaard.

Tussentijdse werken

De energienorm stelt de debatten op scherp rond het moeten gedogen door de huurder van tussentijdse werken om aan de energienorm te voldoen. We verwachten (en dringen er op aan) dat hierover een regeling wordt ingevoegd in het Vlaams Woninghuurdecreet. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat de verhuurder zich niet in regel kan stellen omdat de huurder de uitvoering van werken tegenhoudt. Een regeling hierover maakt deel uit van het flankerend beleid dat we als sector verwachten van de Vlaamse overheid, samen met financiële steun voor verhuurders om investeringen te doen en ontzorging/begeleiding bij renovatietrajecten.

Minimaal gebouwlabel

Belangrijk is ook de hiernavolgende passage die afgelopen vrijdag toegevoegd werd aan het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP):

Voor appartementsgebouwen  is  het voorstel  om  vanaf 2030  een  bijkomend traject  te  volgen, waarbij een minimaal gebouwlabel zal worden opgelegd aan het appartementsgebouw in zijn geheel los  van  verkoop. Dit  traject  zal in  het  voorjaar van  2024  in de  regelgeving  worden vastgelegd (Figuur 2-28)

Meer details zijn hierover nog niet beschikbaar. Er is een studietraject lopende om te bepalen hoe dat gebouwlabel er best zou uitzien. Het VEKP doet geen voorafname op de studie. Wat het C, B of A-label concreet zal inhouden is nog niet bekend.

Het VEKP maakt wel al duidelijk dat een C-gebouwlabel van die aard zal moeten zijn dat appartementen in een C-gebouwlabel-appartementsgebouw tegen 2030 in principe aan de gevraagde individuele energienorm kunnen voldoen (= D-label voor individueel appartement), mits uiteraard uitvoeren van alle privatieve werken zoals dubbele beglazing.

Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) laat ons hierover verder weten: ‘Het opnemen van het gebouwlabel-pad in het VEKP moet gezien worden als een duidelijke signaalfunctie richting VME’s en syndici. Ook zittende eigenaars en verhuurders zullen onderhevig worden aan verplichtingen en daarbij zal ook de collectieve verantwoordelijkheid moeten aangesproken worden: alle mede-eigenaars zullen samen verantwoordelijk zijn om het gebouw klaar te krijgen tegen 2050, ook al hebben er sommige eigenaars of verhuurders al een A of B label.’

Een laatste aandachtspunt

Nieuwe beleidsmaatregel is ook dat voor stedenbouwkundige aanvragen vanaf 1 januari 2025 bij ingrijpende energetische renovaties minimale installatierendementen  worden opgelegd aan centrale verwarmingsinstallaties. Minstens moet er een warmtepomp worden geplaatst.

Bron: CIB Nieuws 16 mei 2023