De recentste cijfers over de vastgestelde inbreuken bij woningcontroles dateren uit 2023. Ze werden vrijgegeven door minister Depraetere naar aanleiding van een parlementaire vraag van CD&V-politica Katrien Partyka. Conclusie: zowel in individuele woningen als binnen de gemeenschappelijke delen wordt de verplichte aanwezigheid van rookmelders te vaak met de voeten getreden. Dat is pijnlijk, want rookmelders redden levens. Dat is al meermaals gebleken. Bovendien: een inbreuk op de rookmeldersplicht is een gebrek categorie II en dus voldoende voor een ongeschiktheid.
De cijfers kort samengevat:
- Van de 28.681 gebouwen waarvan de gemeenschappelijke delen werden gecontroleerd in 2023 waren er 5.573 niet in orde. Dat is 19,4%.
- Van de 40.926 gecontroleerde woningen (huizen, appartementen, …) waren er 4.883 niet in orde. Dat is 11,9%.
Kernpunten rookmelders gemeenschappelijke delen
De regelgeving stelt het volgende: ‘Een woning moet uitgerust zijn met één of meer rookmelders geplaatst op de wijze bepaald door de Vlaamse Regering of moet beschikken over een branddetectiesysteem dat gekeurd en gecertificeerd is door een daartoe erkend organisme.’
In de regelgeving wordt enkel gesproken over ‘de woning’, in casu ‘het appartement’. In beginsel zijn er dus geen specifieke vereisten voor de gemeenschappelijke delen van een appartementsgebouw. Dit is ook te lezen in de technische handleiding van het Agentschap Wonen-Vlaanderen: ‘Er gelden geen verplichtingen voor de gemeenschappelijke delen van een appartementsgebouw (bv. de inkom- en de traphal).’
Maar er zijn wel degelijk verplichtingen bij twee scenario’s:
- Zolders of kelders waarin zich een technische installatie bevindt
- Individuele kelders die rechtstreeks vanuit het appartement te betreden zijn
In een zolder of kelder waarin zich een technische installatie bevindt, moet altijd een rookmelder worden aangebracht. Het is daarbij niet relevant of het gaat om een individuele kelder of zolder, dan wel een gemeenschappelijke ruimte: van zodra er een technische installatie aanwezig is, moet er hoe dan ook een rookmelder worden aangebracht.
Is er geen technische installatie aanwezig, dan moet gekeken worden naar de wijze waarop de zolder(s) of kelder(s) betreden kunnen worden. Is dat mogelijk vanuit het appartement zelf, zonder dat men de gemeenschappelijke delen moet doorkruisen, dan wordt de kelder of zolder specifiek voor de woningcontroles gezien als een deel van het appartement. Het gaat dan om een extra bouwlaag, die voorzien moet zijn van een rookmelder. Het verhaal klinkt evenwel anders wanneer een zolder of kelder zonder technische installaties alleen te betreden valt via de gemeenschappelijke delen: dan is er geen rookmeldersverplichting.
Nog belangrijk om mee te geven: de rookmeldersverplichtingen gelden niet als de woning en/of het gebouw beschikt over een branddetectiesysteem dat gekeurd en gecertifieerd is door een daartoe erkend organisme.
Aan het Agentschap werden destijds een aantal concrete cases voorgelegd, die ons door diverse professionele syndici waren gemeld. Lees hier [https://community.cib.be/actua/news/79f03762-d29d-4b56-9a0e-146fc558421a/rookmelders-in-appartementsgebouwen-de-meest-gestelde-vragen-en-antwoorden] de duiding die CIB van de administratie mocht ontvangen.
Gevolgen ontbreken rookmelders
Sinds 1 januari 2021 wordt het niet-naleven van de rookmeldersverplichting als een uitdrukkelijk gebrek in de technische verslagen aangekruist. Meer bepaald gaat het om een gebrek categorie II, dat op zich voldoende is voor een ongeschiktheid. In beginsel kunnen hierdoor alle appartementen in het gebouw ongeschikt worden verklaard.
De beoordeling van de aanwezigheid van rookmelders gebeurt zowel op het niveau van de woning als op het niveau van het gebouw. Dat betekent dat in appartementsgebouwen ook de gemeenschappelijke delen van voldoende rookmelders voorzien moeten zijn, opdat de appartementen in het gebouw conform zouden zijn. De focus ligt daarbij – zoals hierboven geschetst – op onmiddellijk betreedbare zolders/kelders en gemeenschappelijke ruimtes waarin technische installaties staan. In andere gemeenschappelijke delen hoeven geen rookmelders te hangen.
De cijfer moeten vanuit die optiek een eye-opener zijn. De Vlaamse overheid heeft de voorbije jaren diverse campagnes ingericht rond rookmelders en brandveiligheid. Ook lokaal leeft dit heel erg. Het is dan ook duidelijk dat de cijfers op vlak van aanwezigheid van rookmelders beter moeten.
Bron: SV Katrien Partyka dd. 11/12/2024 – https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/schriftelijke-vragen/1846811
Nieuws: CIB Syndic 27-02-2025